Μια άλλη ματιά στο "STAR WARS"

γράφει ο Απο

Ο πόλεμος των άστρων (star wars) είναι ένα αγαπημένο κινηματογραφικό έπος που συναρπάζει μικρούς και μεγάλους από τα τέλη της δεκαετίας του 70. Χάρισε αμύθητα πλούτη στο δημιουργό του, George Lukas, και έχει γράψει πλέον τη δική του ιστορία στο Χόλλυγουντ. Πέρα όμως από τις μονομαχίες με τα φωτοξίφη, τις διαστημικές μάχες, τα μυστηριώδη πλάσματα, υπάρχουν και κάποια μηνύματα, τα οποία είναι πολύ χρήσιμο να επισημαίνονται, καθώς αποδεικνύονται αρκετά επίκαιρα!

Υπάρχει μια μάχη απέναντι στο καλό και στο κακό, στο φως και στο σκότος, όπως σε πάρα πολλές ταινίες. Έχει όμως σημασία ποιος είναι το κακό και ποιος το καλό. Ακολουθώντας τη σειρά των επεισοδίων και όχι τη σειρά που αυτά γυρίστηκαν και παίχτηκαν, φαίνεται ότι αρχικά, “σε ένα γαλαξία πολύ πολύ μακριά” υπάρχει μια εμπορική συνομοσπονδία, a trade confederation. Αυτοί λοιπόν επιβάλλουν αβάσταχτους φόρους στους πολίτες, κάτι που δεν μπορεί να γίνει πλέον ανεκτό. Αυτά περιγράφονται στο άνοιγμα της ταινίας. Οι περισσότεροι πολιτικοί και γερουσιαστές φαίνεται ότι είναι ήδη εξαγορασμένοι από τις δυνάμεις της ομοσπονδίας. Ήδη με αυτά τα στοιχεία ο Λούκας μας τα έχει πει όλα!

Έχει περιγράψει τη σημερινή εποχή των κρίσεων και της παγκοσμιοποίησης. Η εμπορική συνομοσπονδία θα μπορούσε κάλλιστα να είναι η ΕΕ ή ακόμη καλύτερα η σχεδιαζόμενη διατλαντική ΤΤΑ. Οι φόροι έχουν γονατίσει τους πάντες στην ταινία, όπως ακριβώς γίνεται και σήμερα! Η άποψη του Λούκας και η μυθολογία του star wars δίνει τη δική της εξέλιξη-προφητεία για τη συνέχεια της ιστορίας, και έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Ο Λούκας δεν βάζει από τη μια τους πλούσιους και ευγενείς και από την άλλη τους φτωχούς και ταπεινούς. Τουναντίον, θεωρεί ότι μια μερίδα ευγενών (όχι βεβαίως πλειοψηφία) αντιτίθεται στην αδικία. Εδώ που τα λέμε, αυτό φαίνεται και πιο ρεαλιστικό, καθώς στην ιστορία γενικά, όλες οι μεγάλες επαναστάσεις είχαν και συμμετοχή μικρής έστω μερίδας αριστοκρατών, ευγενών ή ευκατάστατων ομάδων, που επιθυμούσαν μια αλλαγή και έναν τερματισμό στην αδικία. Αν ρίξει κανείς μια ματιά στη γαλλική, στη ρωσική, στην κουβανέζικη ή ακόμη και στη δική μας ελληνική επανάσταση, θα δει ότι πάντοτε υπάρχουν κάποιοι άρχοντες, κάποιοι “Jedi” οι οποίοι συμμετέχουν ενεργά, δίνοντας και τη ζωή τους ακόμη για το κοινό καλό και την επανάσταση. Ξέρω ότι κάποιοι ακραιφνείς “μαρξιστές” θα πάρουν μια έκφραση απέχθειας με αυτό. Ας με συγχωρέσουν.

Επιστρέφοντας στη μυθολογία των Jedi, έχουμε την εξής κατάσταση στην 1η τριλογία (που γυρίστηκε 2η):

• Μια νεαρή εύθραυστη βασίλισσα, η οποία ωστόσο θέλει να αλλάξει την κατάσταση και να διαπραγματευτεί με την συνομοσπονδία.
• Την πλειοψηφία του πολιτικού κόσμου να έχει ξεπουληθεί στην συνομοσπονδία
• Έναν φιλόδοξο, δήθεν δημοκρατικό γερουσιαστή, τον Palpatine, ο οποίος κάνει ότι μπορεί για να γίνει ΚΑΓΚΕΛΑΡΙΟΣ και να ξεπουλήσει εντελώς τα συμφέροντα της “δημοκρατίας” στην συνομοσπονδία. Αυτός εξελίσσεται στον σκοτεινό άρχοντα, τον Darth Sidious, ο οποίος από καγκελάριος γίνεται αυτοκράτορας και η εμπορική συνομοσπονδία γίνεται αυτοκρατορία.

Έχουμε λοιπόν μια κατ' επίφαση δημοκρατία, με μια βασίλισσα, κάτι σαν πρόεδρο δημοκρατίας, έναν πρωθυπουργό – καγκελάριο (ο τίτλος που επέλεξε ο Λούκας δεν μπορεί να είναι τυχαίος, καθώς φωτογραφίζει τους Γερμανούς) και μια εμπορική συνομοσπονδία που ελέγχει τα πάντα, έχει επιβάλλει αβάσταχτους φόρους και οικονομικό αποκλεισμό στους πολίτες. Παρά την ειρηνική, δημοκρατική διάθεση της βασίλισσας, η εξέλιξη είναι ανάποφευκτη: Η συνομοσπονδία μεταλλάσσεται σε ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ και ο ΚΑΓΚΕΛΑΡΙΟΣ σε αυτοκράτορα, ενώ η δημοκρατία καταργείται. Και φυσικά ξεσπά πόλεμος!

Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η άποψη του Λούκας και η σημειολογία περί συνομοσπονδίας και καγκελάριου, καθώς η συγγραφή των επεισοδίων ξεκίνησε το 1993 και βγήκε στις οθόνες το 1999. Πιθανότατα, οι ιδέες υπήρχαν στο μυαλό του πριν το 93. Η ευρωπαϊκή ένωση αλλά και η σχεδιαζόμενη τελωνειακή ένωση μεταξύ ΗΠΑ-ΕΕ έχουν ως στόχο μια συνομοσπονδία. Η πλήρης ομοσπονδιοποίηση προβάλλεται από πολλούς ως η μόνη λύση, παρόλο που όποτε έχει γίνει κάτι τέτοιο στην ιστορία (αλλά όπως δείχνουν και οι ταινίες star wars), η δημοκρατία καταργείται και δημιουργείται ολοκληρωτικό καθεστώς.

Οι εκπρόσωποι της συνομοσπονδίας παρουσιάζονται στην ταινία ως τερατόμορφοι, αλλά και θρασσύδειλοι. Αρκετά τερατόμορφα όντα συντρέχουν στο πλευρό τους. Η άποψη του Λούκας δεν τοποθετεί μια μόνο οικονομική ή κοινωνική τάξη ως δυνάστες. Αντιθέτως, αρκετά όντα, που ζουν πολύ φτωχικά, μέσα στην έρημο, σε άθλιες συνθήκες, έχουν ωστόσο προσχωρήσει με “το κακό”, είναι πρόθυμοι “δούλοι” της συνομοσπονδίας και κατόπιν της αυτοκρατορίας και του Darth Sidious.

Από την άλλη υπάρχουν απλοί άνθρωποι, τους οποίους θα δούμε και στις δύο τριλογίες, αγρότες, τεχνίτες, ελεύθεροι επαγγελματίες, βιοπαλαιστές, αλλά και τυχοδιώκτες, οι οποίοι παρά την κακή οικονομική τους κατάσταση, παρά τη φτώχεια τους, δεν προσεταιρίζονται τη συνομοσπονδία και τον αυτοκράτορα. Από αυτούς θα προέλθει ο Anakin, αλλά και ο Luc Skywalker. Είναι απλοί άνθρωποι, ικανοί, οι οποίοι δεν προέρχονται από κάποια αριστοκρατία, εκπαιδεύονται όμως ως Jedi, παίρνουν φώτιση και μάχονται την αδικία.

Οι Jedi, είναι οι φωτισμένοι ιππότες, αυτοί που είναι μεν αριστοκράτες, ευγενείς, δεν ανέχονται όμως την αδικία και παλεύουν ενάντια στο “κακό”. Δεν μεταχειρίζονται αμέσως τη βία και προσπαθούν ειρηνικά και ήπια να λύσουν τα προβλήματα. Όταν όμως κάτι τέτοιο αποδεικνύεται ότι δεν γίνεται, δεν ξεκινάνε αιώνιες, στημένες διαπραγματεύσεις, ala Tsipras, βγάζουν το φωτεινό σπαθί τους και νύν υπέρ πάντων ο αγών. Είναι κάτι σαν τους Σαμουράι της Ιαπωνίας. Μάλιστα η λέξη Jedi εικάζεται ότι προέρχεται από το ιαπωνικό Jidaigeki, επικές ιστορίες (όπως π.χ οι 7 σαμουράι).

Το όπλο τους είναι ένα φωτεινό ξίφος, έννοια συμβολική. Μπορεί το φωτοξίφος να εντυπωσιάζει μικρούς και μεγάλους, πέρα όμως από αυτό συμβολίζει και τη δύναμη του φωτός, του φωτισμένου, εκπαιδευμένου, ανθρώπου. Αυτό είναι οι Jedi και το φωτεινό τους ξίφος.

Υπάρχουν όμως και οι σκοτεινοί ιππότες, oi Sith, οι οποίοι επίσης διαθέτουν φωτεινό ξίφος. Η λεγόμενη “DARK SIDE” έχει κι αυτή το δικό της φως. Το φωτεινό όπλο των Σιθ είναι κόκκινο. Οι Σιθ είναι και αυτοί φωτισμένοι, εκπαιδευμένοι, μυημένοι, μόνο που υπηρετούν το “κακό”. Και ποιο είναι αυτό; Η συνομοσπονδία και κατόπιν η αυτοκρατορία, η επιβολή σκλαβιάς και αδικίας, η εξαπάτηση, η υπακοή σε κατώτερα ένστικτα και φιλοδοξίες, η κατάργηση της δημοκρατίας.

Στη μυθολογία του Λούκας, αυτός είναι ένας ακόμη ενδιαφέρον συμβολισμός, καθώς η σκοτεινή πλευρά δεν είναι και “τόσο σκοτεινή”. Το “κακό” παρουσιάζεται αρκετά θελκτικό, όμορφο, φωτεινό, φωτισμένο και σοφό! Άλλωστε και ο Εωσφόρος (ο φέρον το φως), αν και άρχοντας της σκοτεινής πλευράς, είναι αυτός που “φέρει το φως”. Προσοχή λοιπόν στο φως και στην φώτιση! Λίγο θέλει για να αλλάξει κανείς πλευρά.

Πέρα από αυτά, υπάρχει η σύγκρουση πατέρα- γιου, πιθανότατα να ανακαλεί και ο Λούκας δικά του προσωπικά βιώματα. Η πρόοδος όμως, το φως, η Δύναμη, το μέλλον ανήκει στον γιο, όχι στον πατέρα. Ο γιος, εκπαιδευμένος και πιστός στη Δύναμη (αν και αρκετά αδύναμος ακόμη να νικήσει τον Vader), αρνείται να προσχωρήσει στη σκοτεινή πλευρά. Στην 1η μονομαχία χάνει ακόμη και το δεξί του χέρι (επεισόδιο 5), αλλά προτιμά να πέσει στο κενό, παρά να πάει με τις σκοτεινές δυνάμεις. Είναι μια δύσκολη κατάσταση που πολλοί γιοι αντιμετωπίζουν κάποια στιγμή. Να αφήσουν τον πατέρα τους και να ακολουθήσουν το μέλλον, να ακολουθήσουν τον δάσκαλο και τα καινούργια και θαυμαστά που έμαθε, να ακολουθήσουν έναν φωτεινό δρόμο, το δρόμο της δύναμης. Αυτό μπορεί να είναι από τον έλεγχο ολόκληρου του γαλαξία που υπόσχεται ο πατέρας Vader στο γιο του, μέχρι την απλή στρωμένη δουλίτσα ή το χωράφι στο χωριό και το κοπάδι ή το μαγαζάκι που έχει ένας πατέρας και θέλει να μεταβιβάσει στο γιο του. Όμως ο γιος οφείλει να ξεπεράσει τον πατέρα, να μη θέλγεται από τον εύκολο, στρωμένο δρόμο πρέπει να προχωρεί μπροστά. “Τα παιδιά σου δεν είναι παιδιά σου” που έλεγε και ο Χαλίλ Γκιμπράν.

Ξαναβλέποντας τις ταινίες star wars, μπορεί να παρατηρήσει ο θεατής και άλλα τέτοια κρυμμένα νοήματα και αρχέτυπα της παγκόσμιας μυθολογίας. Ο Λούκας ποτέ δεν έκρυψε ότι πηγή έμπνευσης για τον πόλεμο των άστρων ήταν το βιβλίο του Ιρλανδο-Αμερικανού Joseph Cambell, “the Hero with a thousand faces”.

Στο σήμερα, η συνομοσπονδία φαίνεται ήδη ότι μεταλλάσσεται σε ένα είδος αυτοκρατορίας. Είναι σίγουρο ότι κάποιοι υπερασπιστές της δημοκρατίας θα σπεύσουν να πάνε στη σκοτεινή πλευρά. Εξεγέρσεις, πόλεμος και επανάσταση κατά της αδικίας, θα ξεσπούν όλο και συχνότερα. Όμως καμία αυτοκρατορία και κανένας αυτοκράτορας δεν έμεινε αιώνια. Αυτό μας διδάσκει η ιστορία, αυτό μας λέει και ο παραμυθάς (;) Λούκας. Όσο για τους Jedi, όλοι μας κρύβουμε μέσα μας έναν δυνάμει φωτεινό ιππότη, αρκεί να ακολουθήσουμε το Φως, να λάβουμε κατάλληλη εκπαίδευση από σοφούς δασκάλους, να έχουμε Πίστη και υπομονή, και τότε θα είμαστε ικανοί για τα πιο θαυμαστά κατορθώματα.

Φίλοι μου, may the Force be with you!

Υ.Γ. Τα παραπάνω σχόλια δεν περιλαμβάνουν τη νέα ταινία, την οποία εξάλλου δεν έχω δει ακόμη. Ωστόσο η νέα ταινία ΔΕΝ είναι του Λούκας, δεν γράφτηκε, ούτε σκηνοθετήθηκε από αυτόν και είναι μέρος μιας νέας τριλογίας, η οποία όταν ολοκληρωθεί θα αναλυθεί.